पालीको छानो चुहिएर पानी तप्पतप्प भइरहेको थियो । मेरो कलिलो मस्तिष्कले अरूका झैं ठुलो घरको कल्पना गर्नु पनि स्वभाविक नै थियो क्यार !
मैले चोलो खोलेर भात पकाउँदै गरेकी आमालाई ‘आमा ! हामी पनि ठूलो घर बनाऔं न’ भनेँ ।
चुलोमा दाउरा ठेल्दै आमाले लामो श्वास फेरिन् र आँसु पुछ्दै भनिन्. ‘म विधवाले कसरी ठुलो घर बनाउने नानी ?’
‘आमा ! यो विधवा भनेको के हो ?,’ मैले आमालाई प्रश्न तेर्स्याएँ ।
‘कति कुरा कोट्याएकी ? तेरा बा मरेर म विधवा भकी ।’ आमा झर्केर बोलिन् ।
‘अनि बा ! देउताघर जानुभएको छ, भन्थ्यौ त । अहिले कसरी मर्नुभयो ?’
‘उबेला तँ साह्रै सानी थिइस् । कुरा नबुझ्ने, त्यसैले त्यसो भनें,’ आमाले भनिन् ।
आमाले विस्तार लगाउँदै भनिन्, ‘ताप्लेजुङको हाङ्देवा भन्ने ठाउँमा हाम्रो घर थियो । एकदिन ठुलो पहिरो आएर हाम्रो घर, खेत, बस्तुभाउ सबैसँगै तेरा बालाई पनि बगायो । उबेला म माइतीघरमा तँलाई जन्माएर सुत्केरी खान बसेकी थिएँ । त्यसैले हामी त बाँच्यौं, तर खान-बस्न केही नभएपछि मेरा दाजु-भाइसँगै म पनि बसाइँ सरेर यो गाउँमा आएँ । तर तेरा मामाहरू भने तराईतिर बसाइँ सरेर गए ।’
‘बर्मामा गए, कर्मसँगै भन्छन् । अब टेक्ने न समाउने भएकी एकल महिलाले कसरी घर बनाउने ?,’ आमा अनुत्तरित थिइन् ।
गाउँका सबै स्कुल जान्थे । म भने जान्नथेँ । म पनि स्कुल जान्छु, भन्दा आमा नाम लेख्ने पैसा छैन भन्थिन् ।
दिनहरू यसरी नै बित्दै थिए । म केही ठुली भएछु । छिमेकीहरूको घाँस, दाउरा, पानी बोक्ने काम सघाउँथे ।
त्यसो गरेबापत भात खान दिन्थे । एकदिन हामी बसेको घरको छिमेकी काका हाम्रो घर आउनुभयो । उहाँ अलिक समाजसेवी हुनुहुन्थ्यो ।
उहाँले छोरी पढाउन पर्छ, फि नलाग्ने र किताब पनि उपलब्ध गराइदिने शर्तमा मलाई स्कुलमा नाम लेखिदिनुभयो ।
कक्षामा सबैभन्दा ठुली म नै थिएँ । अरू साना बच्चा भएको कारण मलाई बूढी भनेर साथीहरू नै जिस्काउँथे ।
१३-१४ वर्षको उमेर । हलक्क बढेकी देख्नमा म औधी नै सुन्दर थिएँ । रामु सरले पढाउँदा के छ सीता,पढाएको बुझ्यौ ? भनेर धाप मार्नु हुन्थ्यो ।
सुरुका केही दिन त मलाई कुनै कुराको वास्ता भएन । तर केही दिनपछि उहाँले पढाइको बाहना बनाएर मलाई पटकपटक धाप मार्न र भित्री वस्त्र तान्नसमेत भ्याउनुहुन्थ्यो ।
मलाई हिंसा भन्ने कुरामा भने कुनै ज्ञान थिएन । सरले माया गरेझैं लाग्थ्यो । सर अझै अगाडि बढ्दै यस्ता कार्य गरिरहनुहुन्थ्यो । सरको विरोध गर्ने साहस भने ममा थिएन ।
जब म पाँच कक्षामा पुगेँ । मलाई जिस्काउने र लाइन मार्नेको पनि लाइनै थियो । सिलसिलाकै क्रममा एक दिन एक जना सातमा पढ्ने दाइले पनि खुसुक्क एउटा चिठी दिनुभयो ।
उहाँले घरमा गएर पढ्नु, कसैलाई नदेखाउनू भन्नुभयो । म अचम्मित हुँदै घर पुगेँ । हत्तपत्त कसैले नदेख्नेगरी चिठी खोलेँ ।
चिठीमा लेखिएको थियो, ‘पृय सिते ! तिम्रो सेतो सर्टभित्रका हिम-शृङखला र निलो फ्रकभित्रको बाल कोसेली एकपटक चुम्न मन छ ।’
चिठी पढेपछि म थुरथुर कामेँ । हातको चिठी भुइँमा खस्यो । टाउको रनक्क भयो । त्यो दाइसँग खुब रिस उठ्यो ।
मैले कठोर निर्णय गरेँ, ‘भोलि नै यो पत्र स्कुलमा लगेर बुझाउँछु, अनि त्यो दाइलाई कारबाही गराउँछु ।’
म खाना नखाई सुतें । आमाले खाना किन नखाएकी भन्नुभयो ? सन्चो छैन भनेर ढाटेँ । रात छिप्पिँदै थियो ।
मलाई निद्रा लागेको थिएन । मनमा अनेक कुरा खेल्दै गर्दा, त्यो दाइले लेखेका कुरा सम्झेँ । अचानक मन हलुङ्गो भयो ।
मेरा सम्पूर्ण यौनाङ्ग सशक्त भएको महसुस भयो । सिरिङसिरिङ गर्दै गर्दा मेरा हातहरू अनायास जिउभरि सल्बलाउन थाले ।
मैले मनमनै पुन: अठोट गरेँ, ‘त्यो दाइलाई चिठी नलेख्नू, म आफैं भेट्छु भनेर ।’ कोल्टो फर्केर सुतेँ ।
केही क्षणमा म झकाएछु । आमा जोडले कराइन् । भन्दै थिइन्, ‘चोर आयो ! चोर आयो !!’
मलाई ऐठन भएजस्तो भएको थियो, आमा कराएपछि फुत्त उनी झ्यालबाट हाम्फाले ।
‘आबुई ! हाम्रा घरका मुखिया काका पो त ! किन आएका रहेछन् आमा ?’, मैले आमालाई सोधेँ ।
‘एकदम चुप लाग् । घरमा चोर आयो,’ पुन: आमा जोडले कराइन् ।
गाउँका मान्छे सबै भेला भए । घरभित्र हेरे, हामीलाई हेरे अनि आमालाई बीचमा राखेर अर्ती दिए, ‘हेर बज्यै ! घरमा जवान छोरी भएपछि बेलाबखत चोरको भय हुन्छ । त्यसैले पढाउन-लेखाउन पट्टि नलागी छोरीको बिहे गर्देऊ । तिम्रो घरमा कहिले चोर आउदैन ।’
त्यसको महिना दिनमा नै मेरो बिहे भयो । पढाइ त जवानीले छेक्यो नि । हा..हा..हा । सीता दिदी खित्काएर हाँसिन् ।
अन्जु शर्मा, रातोपुल