रमजान र मधुमेह

शब्द एक्स्प्रेस संवाददाता
बिहिबार २४ चैत, २०७८
२ वर्षअघि
रमजान

मुसलमानहरूका लागि बर्षको सबै भन्दा पवित्र महिना रमजान नेपालमा सुरु भइसकेको छ ।

रमजानको पालना इस्लामको पाँचवटा स्तम्भ मध्ये एक हो । विश्वभरका मुस्लिमहरू पुरा महिना व्रत (रोजा) बस्छन् ।

कुरानमा वर्णन गरेअनुसार रमजानको पवित्र महिनाको अवधिमा ज्यान जोखिम बनाउन सक्ने दिर्घ रोगहरू जस्तो मधुमेह भएका केहि व्यक्तिहरू वाहेक सवै स्वस्थ्य व्यस्क मुस्लिमहरू रोजा बस्नु अनिवार्य हुन्छ ।

रमजान अवधिमा दिर्घ रोगीहरू जस्तो मधुमेह लगायत केहि व्यक्तिहरूलाइ रोजा बस्न छुट दिइएको भएतापनि धेरै मुस्लिम मधुमेह रोगीहरू पनि रोजा बस्ने गर्छन् ।

रमजानको महिनामा जिवन शैलीमा हुने परिवर्तन तथा मधुमेहको औषधि सेवनमा हुने परिवर्तनको कारण रोजले शरीरमा हुने मेटाबिलिजममा पनि गडबडि ल्याउँछ ।

त्यसैगरी मधुमेह विरामीमा हृदय, मिर्गौला र अन्य जटिलता हुदा मधुमेह रोगीहरूमा रोजा बस्दा जोखिम बढेर जान्छ । त्यसकारण सुरक्षित रोजा सुनिश्चित गर्नको लागी मधुमेह विरामीहरुले रोजा राख्नु अघि चिकित्सक र धार्मिक सल्लाह लिनुपर्ने विराट मेडिकल कलेज शिक्षण अस्पतालका मधुमेह, थाइरोइड तथा हर्मोन रोग विशेषज्ञ डा. अनिल यादव बताउँछन् ।

यस्ता छन् रोजा राख्दा हुने शारीरिक लाभहरूः
– शरीरको तौल कम हुने
– ग्लुकोज नियन्त्रण हुने
– बोसोको मात्रामा सुधार हुने
– रक्तचाप नियन्त्रण हुने
– प्रतिरोधात्मक क्षमतामा बृद्धि हुने
– शरीर भित्रको विषाक्त पदार्थ बाहिर निस्कने

मधुमेह विरामीले रोजा राख्नु हुदैन । मधुमेह विरामीले चिकित्सकको सल्लाह अनुसार रोजा राख्न मिल्छ । रोजा बस्ने निर्णय गर्नु भन्दा ६ देखि आठ हप्ता अगाडी चिकित्सक र धार्मिक सल्लाहको अधारमा जोखिमको मुल्याङ्कन गरेर रोजा बस्दा हुने जोखिम कम गर्न सकिन्छ ।

रमजानको समयमा मधुमेह बिरामीहरूमा हुने जोखिमहरूः
– रगतमा ग्लुकोजको अत्याधिक मात्रा कम हुनु (हाइपोग्लाइसेमिया)
– रगतमा ग्लुकोजको अत्याधिक मात्रा बढी हुनु (हाइपरग्लाइसेमिया)
– शरीरमा पानीको मात्रा अत्याधिक कम हुनु (डिहाइड्रेसन)
– टाइप १ मधुमेह विरामीहरूको रगतमा एसिड जम्मा हुनु


मधुमेह बिरामी र पारिवारिक सदस्यहरूले राख्नुपर्ने जानकारी :
– स्वस्थ्य पोषण
– नियमित व्ययाम
– औषधि र मात्राको समायोजन
– नियमित ग्लुकोजको जाँच
– रगतमा अत्यधिक कम ग्लुकोज हुदा देखिने लक्षणहरू
– रोजा तोड्न मिल्ने अवस्था

शरीरलाइ दैनिक आवश्यक पर्ने क्यालोरीलाई सेहरी र इफ्तारको बीचमा सही मात्रामा विभाजन गरी सेवन गर्नुपर्छ । अत्यधिक फाइबरयुक्त खाना, फलफूल, तरकारी र सलाद प्रशस्त मात्रामा खाने, सूर्यास्त र सूर्योदयको बीचमा प्रशस्त तरल पदार्थ पिउने गर्नुपर्छ । यस्तो बेलामा गुलियो तरल पदार्थ, मिठाइ तथा क्याफिनयुक्त तरल पदार्थको सेवन गर्नुहुँदैन ।

रोजाको समयमा कठोर व्यायाम गर्नुहुदैन । कठोर व्यायामले रगतमा ग्लुकोजको मात्रामा अत्याधिक कमि हुनुको साथै शरीरमा पानीको मात्रा पनि अत्याधिक कम हुन सक्छ । रमजानको बेला औषधिको मात्रा, समय वा औषधिको प्रकार समायोजन तथा परिमार्जनको बारेमा आफ्नो चिकित्सकसँग सल्लाह गर्न जरुरी हुन्छ ।

मधुमेह बिरामीहरू ‍खानेकुरा तथा औषधिको समुचित प्रयोग बारे शिक्षित नभएमा रोजा राख्ने अवस्थामा विभिन्न प्रकारका जोखिमहरूमा हुन्छन् । बिरामीहररूले ‍औषधि वा इन्सुलिन प्रयोग गरिरहेका हुन्छन् जसले हाइपोग्लाइसेमिया वा हाइपरग्लाइसेमिया निम्त्याउँन सक्छ ।

पसिना आउनु, चक्कर लाग्नु, हृदयको गति बढनु रगतमा ग्लूकोजको मात्रा अत्यधिक कमि वा हाइपोग्लाइसेमिया हुदाको लक्षणहरू हुन् । यसबाहेक बिरामीलाई पखाला लाग्ने, बान्ता हुने, ज्वरो आउने आदि पनि हुनसक्छ । रगतबाट ग्लूकोज परिक्षण गर्दा र इन्सुलिन इन्जेक्सन लिदा रोजा टुट्दैन ।

रगतमा ग्लुकोजको मात्रा <७० एमजी/डिएल (३.९ एमएमओएल/एल) भएमा, रगतमा ग्लुकोजको मात्रा >३०० एमजी/डिएल (१६.७ एमएमओएल/एल) भएमा वा अस्वस्थ महसुस भएमा रोजा तोड्न मिल्छ ।

प्रकाशित समय: बिहिबार २४ चैत, २०७८, ११:१८:३०
Gyeltshen
Gyeltshen: The most expensive player in the Nepali league
सोमबार १३ चैत, २०७९
आईबीडी
‘आईबीडी’काे पहिलाे अधिवेशन सम्पन्न, ११ सदस्यीय कार्यसमितिकाे नेतृत्वमा मल्ल
शनिवार ७ माघ, २०७९
उपसभामुख मगर
समाजसेवादेखि शुभारम्भ भएकाे उपसभामुख मगरकाे राजनीतिक उडान
शनिवार ७ माघ, २०७९
विमान दुर्घटना
विमान दुर्घटना अपडेटः ७२ यात्रुमध्ये ११ विदेशी, तीन बालबालिका, हालसम्म ३२ शव निकालियाे
आईतबार १ माघ, २०७९
साताका सात
साताका ७ तस्बिरः धनकुटादेखि डाेटीसम्म
शनिवार १६ पुस, २०७९
जेसिस
एभरेष्टले जित्याे २७औं संस्करणको अन्तरविद्यालय जेसिस टेस्टी टेस्टी हाजिरी जवाफ प्रतियोगिताको उपाधि
शनिवार १६ पुस, २०७९
पेले
अस्ताए फिफा प्लेयर अफ द सेन्चुरी ‘पेले’
शुक्रबार १५ पुस, २०७९
आहा रारा गोल्डकप
२२औँ आहा रारा गोल्डकप फुटबल प्रतियोगिता सुरु, विजेताले १२ लाख पाउने
बिहिबार १४ पुस, २०७९
प्रथम अधिवेशन
प्रदेशसभाको अधिवेशन पुस १७ गते
बुधबार १३ पुस, २०७९
क्युएफएक्स सिनेमाजको विराटनगर
क्युएफएक्स सिनेमाजको विराटनगरकाे अफरै अफर
बुधबार १३ पुस, २०७९
फिलिपिन्स
फिलिपिन्सविरुद्ध जितको खोजीमा नेपाल
शनिवार ७ फाल्गुण, २०७८
पल शाह
नायक पल शाह प्रहरी नियन्त्रणमा !
आईतबार १५ फाल्गुण, २०७८
यी हुन् प्रदेश १ का १२ मन्त्रालय
मङ्गलबार १८ माघ, २०७८
बन्न नसकेका समाचार
शनिवार १ माघ, २०७८
केपी ओली
केपी ओलीको सुझाव : प्रदेश १ को नाम कोसी राखाैँ
शनिवार २१ फाल्गुण, २०७८
पलको बचाउ
पलको बचाउ गर्दै पूजाले भनिन् : उसको अनेकन् योगदान सम्झेर एउटा गल्ती बिर्सिनुपर्छ (भिडियो)
बुधबार ११ फाल्गुण, २०७८
नेपाली रकस्टार अमृत गुरूङ
गोठमा रमाउने रकस्टार अमृत गुरुङ !
मङ्गलबार ११ माघ, २०७८
सङ्क्रमण
प्रदेश १ मा कोभिड : सङ्क्रमित हुनेभन्दा सङ्क्रमणमुक्त हुने धेरै
शनिवार १५ माघ, २०७८
राप्रपा नेपाल र एमालेले सहकार्य गर्ने सम्भावना
बुधबार २ चैत, २०७८
एसएस राजमौली
एसएस राजामौलीको ‘आरआरआर’ बाहुबलीकै लयमा
सोमबार १४ चैत, २०७८