डायबजेटिज अर्थात् मधुमेह कारण आँखामा ‘रेटिनोपेथी’ रोग लाग्न सक्छ ।
‘रेटिनोपेथी’ डायबेटिज रोग लागेका मानिसहरूको आँखामा लाग्ने रोग हो ।
विशेषज्ञ चिकित्सकहरूका अनुसार डायबेटिज एउटा निको नहुने तर नियन्त्रण गर्न सकिने रोग हो ।
डायबिटिजले जसरी शरीरका सबैखाले अंगहरू फोक्सो, किड्नी, खुट्टा, मांशपेशी, हात, घाँटीमा आक्रमण गरेर निस्क्रिय तुल्याइदिन्छ त्यसैगरी आँखामा पनि आक्रमण गरेर ‘रेटिनोपेथी’ रोग लगाउँछ ।
जसरी डायबेटिज भएको बिरामीका अन्य अंगहरू आक्रमण गरेर निस्क्रिय बनाउन जोखिम उच्च हुन्छ, त्यसैगरी आँखामा पनि आक्रमण गर्न सक्छ ।
नेत्र चिकित्सकहरूका अनुसार डायबिटिजका रोगीहरूमा सबैभन्दा धेरै रिक्स आँखामा ‘रेटिनोपेथी’ रोग फैलने हुन्छ ।
यो रोग लागेमा आँखामा नराम्रो असर गर्छ ।
समयमै उपचार भएन भने मानिस अन्धो पनि हुनसक्छ ।
नेत्र चिकित्सक डा ज्ञानेन्द्र लामिछानेका अनुसार यदि डायबेटिजको रोग लागेको भने शरीरका अन्य अंगहरू खुट्टा, किड्नी, लिभर आदिको परीक्षण गराउनुसँगै आँखाको पनि तत्काल परीक्षण गराइहाल्नु पर्छ ।
आँखा त ठीकै छ नी भनेर बेवास्ता गरेर बसेमा रेटिनोपेथी रोग बढ्दै जान्छ र आँखालाई निस्क्रिय तुल्याइदिन्छ ।
डा लामिछानेका अनुसार रेटिनोपेथी रोग लागेमा बारम्बार आँखामा आनो आउने, आँखामा रगत देखिने, आँखाको ज्योति धमिलो हुने, आँखामा कालो धब्बा देखापर्ने र मोतियाविन्दु चाँडै हुने जस्ता लक्षण देखा पर्छन् ।
रेटिनोपेथी रोग व्लडप्रेसर भएका, धुम्रपान र मद्यपान गर्ने, मृगौलाका रोगीहरूमा पनि लाग्नसक्छ ।
रेटिनोपेथी भनेकै आँखाको पर्दा अर्थात् रेटिनामा लाग्ने रोग हो । यो रोग लाग्दा आँखामा साना साना रगतका नसाहरू फैलन्छन् भने आँखाको ज्योति पनि कम हुँदै जान्छ । रेटिनामा फैलिएका रगतका नसाहरू कमजोर हुन्छन् ।
यसैले रोग बढ्दै गएपछि आँखाभित्र फैलिएका रगतका नसाहरू फुटेर रगत आँखाको पर्दा (रेटिना) मा फैलन्छ र आँखाको रेटिनालाई पूरै ढाकेर अन्धो बनाउँछ ।
विशेषज्ञहरूका अनुसार सन २०३० सम्म विश्वमा १ अर्ब बढी मानिसमा रेटिनोपेथी रोग लाग्ने आशंका छ ।
एक सर्वेक्षणका अनुसार ३ वर्षदेखिका डायबेटिजका रोगीमा ८ प्रतिशत, ५ वर्षदेखिका रोगीमा २५ र १० वर्षदेखिका रोगीमा ७५ प्रतिशतलाई आँखामा रेटिनोपेथी रोग लाग्ने उच्च सम्भावना हुन्छ ।
यो रोग बच्चादेखि बुढा सबै उमेर समूहका डायबेटिज भएका मानिसहरूलाई लाग्न सक्छ ।
नेत्र चिकित्सक डा ज्ञानेन्द्र लामिछानेका अनुसार विराटनगर स्थित डा. रामलाला गोल्छा आँखा अस्पतालमा आउने आँखाका बिरामीमध्ये ५ देखि १० प्रतिशत बिरामीहरू रेटिनोपेथी का हुनेगरेका छन् ।
यसैले रेटिनोपेथी रोगबाट बच्न सबैभन्दा पहिले त डायबेटिज अर्थात् मधुमेह रोग लाग्न नै दिनुहुँदैन ।
लागिहालेमा डायबेटिजका बिरामीले रोग नियन्त्रण गर्न शरीरमा चिनीको मात्रा कम गर्ने उपाय डाक्टरको सल्लाहअनुसार भरपुर अवलम्बन गर्नुपर्छ ।
यो रोग डायबेटिज जस्तै निर्मुल नहुने तर नियन्त्रण गर्न मात्र सकिने भएकोले खानपान, शारीरिक व्यायामदेखि नियमित परीक्षण र औषधि सेवनमा ख्याल पुर्याउनु नै नियन्त्रण गर्ने उपाय हो ।
किनभने जति शरीरमा डायबेटिजको मात्रा बढ्दै जान्छ उति नै यो रोगले पनि आक्रमण गर्दै लान्छ ।
रेटिनोपेथीका दीर्घरोगीहरूलाई चिकित्सकहरूको सल्लाहमा विशेष प्रकारको उपकरणयुक्त सामग्रीहरू उपलब्ध गराएर दैनिक कामकाज चलाउन सहयोग पुर्याउने गरिएको छ ।
तर यो निक्कै महँगो हुन्छ ।